Oruç ibadetini mahiyetin uygun bir şekilde eda etmek isteyen Müslümanlar, şüpheli davranışlardan da uzak durmaya çalışıyor. Peki, oruçluya mekruh olan haller nelerdir?
1. Özürsüz olarak bir şeyi tatmak ve çiğnemek mekruhtur. Çünkü ağıza alınan bir şeyin yutulma tehlikesi vardır. Ancak kocanın kötü huylu olması halinde pişirilen yemeğin veya aldanma tehlikesi varsa satın alınacak bir gıda maddesinin tadına bakılabilir. Bu arada boğaza bir şey gitmemesi şarttır.
2. Oruçlu kimsenin önceden çiğnenmiş şekerli olmayan, beyaz, parçalanmaz bir sakızı çiğnemesi mekruhtur. Yeni bir sakızı çiğnemek ise caiz değildir. Çünkü sakız çiğneyen kimse toplum tarafından oruç tutmamakla itham edilebilir. Diğer yandan, günümüzde önemli miktarda tatlandırıcı karıştırılan sakızı ilk çiğnemede, bu şeker emilince oruç bozulur.
Erkekler için oruçlu bulunmadıkları zamanlarda da sakız çiğnemek çirkin görülmüştür. Ancak bir özür sebebiyle gizlice çiğnemeleri bunun dışındadır.
3. Eşiyle öpüşmek, ona sarılmak, kendisine güveni olmayan eş için mekruhtur. Çünkü bu davranış, orucu bozacak bir fiili işlemeye götürebilir. İlke olarak bir kimsenin eşiyle öpüşmesi oruca zarar vermez. Nitekim Hz. Âişe, Rasûlullah (s.a.s)’in oruçlu iken eşleriyle elleşip şakalaştığını ve öpüştüğünü nakletmiştir.[1] Ancak oruçlu kimsenin eşiyle çıplak oldukları halde sarılmaları, nefsinden güvende olsun veya olmasın mekruhtur. Buna “fâhiş mübâşeret” denir.
4. Damardan kan aldırmak veya hacamat yaptırmak gibi kişinin bünyesini zayıflatma ihtimali olan şeyleri yapmak mekruhtur. Bedeni güçsüz düşürmeyecekse mekruh olmaz. Ancak bunu iftardan sonraya geciktirmek daha uygundur.
5. Hanefîlerde çoğunluğa göre, oruçlunun yaş veya kuru misvakla dişlerini temizlemesinde bir sakınca yoktur. Ebû Yûsuf’a göre ise, su ile ıslatılmış misvakı kullanması mekruhtur.[2]
Ağız ve diş temizliği, yenen yemek veya içilen meşrubat kalıntılarının giderilmesi amacıyla yapılır. Sahur yemeğinden sonra misvak veya fırça ile ağız ve dişler iyice temizlendikten sonra, akşama kadar bu temizlik yeterli olabilir. Çünkü oruçlu kişinin ağzına, kirlilik yapan bir şeyin girmesi söz konusu olmaz. Üstelik her abdest alışında, ağzına üç kez su vermesi sünnettir. Oruçlu, özellikle diş macunlarındaki tatlandırıcı maddeleri yutmaktan sakınmalıdır.
Şâfilere göre zeval vaktinden güneşin batışına kadar misvak kullanmak mekruhtur. Delil şu hadistir: “Yemin olsun ki, oruçlu kişinin ağız kokusu Allah katında misk kokusundan daha üstündür” [3] Bu koku da zevalden sonraki zamanla ilgilidir. Çünkü öğleden önceki ağız kokusu yemeğin, zeval vaktinden sonraki ise ibadetin eseridir.[4]
6. Oruçlu kimsenin cünüp olarak sabahlaması veya gündüz uykusunda ihtilâm olması oruca zarar vermez. Ancak imkân olunca geceleyin yıkanmak daha faziletlidir. Çünkü bununla oruç ibadetine temiz olarak başlanmış olur.
7. Serinlemek için yıkanmak veya ıslak bir beze sarınmak Ebû Yûsuf’a göre oruca zarar vermez. Fetvaya esas olan bu görüştür. Çünkü bununla ibadete yardım edilmiş olur. Ebû Hanîfe’ye göre ise serinlemek amacıyla ağza burna su almak veya soğuk su ile yıkanmak mekruhtur.
8. Oruçlunun gül, misk ve esans gibi şeyi koklaması mekruh değildir. Hanefîler dışındaki üç mezhebe göre, koku sürünmek ve özel olarak koklamak mekruhtur.[5]
9. Kan aldırmak veya hacamat yaptırmak orucu bozmaz, ancak oruçlunun direncini kırar ve güçsüz düşmesine yol açarsa mekruh olur. Hz. Peygamber’in ihramlı iken ve oruçlu bulunduğu sırada kan aldırdığı, hacamat yaptırdığı nakledilmiştir.[6]
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.